Book Review

TÁI TẠO TỔ CHỨC

Tác giả: Frederic Laloux 

Frederic Laloux làm việc với tư cách là cố vấn, huấn luyện viên và người hỗ trợ cho các nhà lãnh đạo công ty. Frederic là người Bỉ, biết nói năm thứ tiếng và đam mê du lịch. Ông từng là đối tác liên kết của McKinsey & Company, ông có bằng MBA của INSEAD và bằng huấn luyện của Newfield Network ở Boulder, Colorado.

Nghiên cứu đột phá của Frederic Laloux trong lĩnh vực mô hình tổ chức mới đã được  một số học giả uy tín nhất trong lĩnh vực phát triển con người mô tả là đột phá, rực rỡ, ngoạn mục, ấn tượng và thay đổi thế giới.

Frederic Laloux

Lời mở đầu 

Trong hầu hết các trường hợp, các doanh nghiệp, lớn và nhỏ, tập trung vào sự tăng trưởng. Nhiều chủ doanh nghiệp và người quản lý đã đọc những sách về marketing, bán hàng thay vì cơ cấu hoạt động của tổ chức.

Frederic Laloux, tác giả cuốn sách, “Tái tạo tổ chức: Phá vỡ rào cản - Thổi bùng sinh khí”, đã trình bày một mô hình mới để hiểu môi trường kinh doanh là một trong những tiến triển từ giai đoạn này sang giai đoạn khác.

“Tái tạo tổ chức” sẽ cung cấp một mô hình phát triển kinh doanh được mã hóa bằng màu sắc, giúp các nhà lãnh đạo doanh nghiệp thực sự muốn đổi mới hiểu họ đang ở đâu và họ có thể đi đâu.

NỘI DUNG

        Phần I. Góc nhìn tổng quan

• Vấn đề hiện nay của các tổ chức

•  5 thế giới quan

         Phần II. Đặc điểm thế giới quan xanh ngọc

• Bước đột phá thứ nhất: Tự quản

• Bước đột phá thứ hai: Sự trọn vẹn

• Bước đột phá thứ ba: Mục tiêu cấp tiến

        Phần III. Cách để làm được thế giới quan xanh ngọc

I. GÓC NHÌN TỔNG QUAN

Vấn đề hiện nay: CÓ GÌ TRỤC TRẶC TRONG CÁC TỔ CHỨC NGÀY NAY?

• Nhân viên không tâm huyết

• Nhà lãnh đạo mệt mỏi

• Khách hàng không tin vào doanh nghiệp

• Trái Đất bị ô nhiễm không khí, đất, nước, tài nguyên cạn kiệt

THẾ GIỚI QUAN MÀU ĐỎ (10.000 năm TCN)

• Bốc đồng, bạo lực

• Áp đặt từ trên xuống

• Có khí chất oai hùng, khám phá, dấn thân đến cái mới, nhưng trên nền tảng nóng nảy.

• Cấp trên: bất chấp mọi thứ để thành công, áp đặt từ trên xuống

• Cấp dưới: trung thành, khiếp sợ

• Đại diện: Mafia, băng nhóm xã hội đen

      BƯỚC ĐỘT PHÁ

1. Phân công lao động
2. Phân cấp thẩm quyền

Đánh giá: Sáng kiến để giải quyết vấn đề mà trước đó chưa có nhưng cũng gây mệt mỏi về sau

THẾ GIỚI QUAN MÀU HỔ PHÁCH (4000 năm TCN)

• Phục tùng

• Phân chia giai cấp, đẳng cấp trong xã hội

• Đạo luật dựa vào Chúa trời, lập nên luật lệ chung, làm sai làm phạt

• Gắn kết trên cảm giác tội lỗi

• Chi phối bởi tín ngưỡng Thiên Chúa Giáo và Quân đội

• Phân chia giai cấp theo KIM TỰ THÁP

• Mọi người biết rõ trách nhiệm, vai trò của mình

BƯỚC ĐỘT PHÁ

1. Các quy trình rõ ràng nên hết đương nhiệm, có thể thay thế được
2. Bộ máy tổ chức ổn định

Đánh giá: Chế ngự bớt sự bốc đồng (TGQ đỏ) do luật chung

THẾ GIỚI QUAN MÀU CAM

• Khoa học và Công nghiệp hiện đại, thành tựu

• Đưa đến sự phồn thịnh lâu dài, đẩy mạnh tư duy “nếu như”..., giải phóng khỏi áp bức, giai cấp, phong kiến thay bằng chế độ dân chủ, luật lệ.

      BƯỚC ĐỘT PHÁ

1. Sự cải tiến tối ưu hóa nhanh hơn đối thủ thì lợi nhuận, thị phần về tay mình
2. Trách nhiệm giải trình: cấp lãnh đạo đặt ra định hướng, mục tiêu để bên dưới khơi dậy trí tuệ và sáng tạo, tự do tìm cách tốt nhất
3. Đãi ngộ nhân tài: Ai cũng có cơ hội thăng tiến. Thay đổi việc làm, trao cơ hội

Đánh giá: Tư tưởng giáo dục kinh doanh ngày nay. VD: Coca-Cola, Nike, P&G, L’oreal…

MẶT TỐI THẾ GIỚI MÀU CAM

• Sự cải tiến điên cuồng: Các doanh nghiệp tạo ra ảo giác cho khách hàng càng nhiều tiêu thụ của cải càng hạnh phúc, trọn vẹn hơn.

• Triệt tiêu tài nguyên thiên nhiên: phá hủy hệ sinh thái

• Đánh giá thành công, thành đạt bằng TIỀN hay sự CÔNG NHẬN

• Đua tranh, đánh đổi để thành công

• Thế giới màu cam toàn là VẬT CHẤT

• Vì thế, con người tự vấn và tìm giá trị tốt đẹp, ý nghĩa sâu sắc hơn.

THẾ GIỚI QUAN MÀU XANH LÁ

• Chú trọng xây dựng mối quan hệ, kết nối, gắn bó, lắng nghe nhau

• Có mặt trong các tổ chức phi lợi nhuận, hoạt động cộng đồng, phục vụ xã hội

• Ví như CÁC GIA ĐÌNH: Lãnh đạo ví tổ chức như gia đình, cộng đồng, mỗi người đều có giá trị riêng, quan tâm nhau

      BƯỚC ĐỘT PHÁ

1. Sự trao quyền: kim tự tháp ngược, lãnh đạo phục vụ, NV cấp dưới được trao quyền quyết định. CEO truyền cảm hứng, chứ không phải chỉ đạo từ trên xuống
2. Giá trị văn hóa: Được truyền trao từ CEO, tạo cảm hứng cho NV thay vì quy định
3. Giá trị của các bên liên quan: gặt hái nhiều giá trị nhất cho cổ đông và cân bằng lợi ích cho các bên liên quan

Đánh giá: sự thành công của tổ chức là sự HẠNH PHÚC của từng thành viên

NHỮNG MÂU THUẪN TRONG THẾ GIỚI QUAN MÀU XANH LÁ

• Vẫn kêu gọi sự bình đẳng, tìm kiếm sự đồng thuật cho mình

• Vẫn duy trì cấu trúc kim tự tháp như màu hổ phách

• Các giá trị xa rời thực tế, gây hoang mang, thất vọng

• Không rõ ràng ai là người quyết định: do thỏa thuận hay do sếp?

• Vẫn phải chạy doanh số

• Các tổ chức phi chính phủ chú trọng thỏa thuận nhưng làm tổ chức tê liệt

Tạo ra cuộc chiến quyền lực bên trong (ngầm)

Mong muốn trao quyền, không có sếp nhưng vẫn chưa tìm được cách làm

BÀI HỌC TỪ BỐN THẾ GIỚI QUAN

Đâu mới là mô hình tối ưu?

• Có người thích khuôn khổ, có người không: Địa vị cao thì hãm hại nhau như thời phong kiến, chế độ nô lệ…Nhưng nhờ có cú nhảy vọt mới như ngày hôm nay. Người đi sau nắm được sự phức tạp hơn người đi trước.
• Không có tổ chức thiên về màu nào 100% mà sẽ pha trộn các màu tùy hoàn cảnh

ĐỎ: Ông trùm chia theo ý mình, không thương lượng. Quyền lực

HỔ PHÁCH: Cùng công việc, cùng mức lương. Cố định theo vị trí, không thương lượng, không thưởng. Không cải tiến

CAM: Thưởng tùy cá nhân. Chênh lệch nhiều, đạt mục tiêu và thưởng theo sự đóng góp xứng đáng của cá nhân. Đấu đá nhau

XANH LÁ CÂY: Thưởng theo nhóm. Tránh chênh lệch quá cao để không tạo cảm giác mất cân bằng. Tranh quyền lợi

THẾ GIỚI QUAN MÀU XANH NGỌC

• Thế giới chính là nơi thể hiện mình: Khuyến khích tìm về con người thật, tiềm năng thực sự của mình, lắng nghe tâm hồn mình sâu sắc

• Thuần hóa cái tôi:

1. Lắng nghe tiếng nói nội tâm
2. Xóa bỏ cái tôi
3. Nhìn nhận cái tôi, nhận ra nỗi sợ, tham vọng, khát khao gì đang kéo cuộc đời mình đi
4. Bỏ đi nhu cầu kiểm soát, phải thật đẹp, phải hòa nhập
   

• Giúp chúng ta nhìn nhận chính mình, tin vào người khác tin vào cuộc sống

• Thất bại là để nhìn lại bản thân, học hỏi và hoàn thiện

• Để lương tâm dẫn lối: 

1. Bằng cách đặt câu hỏi ?
2. Giải pháp có đúng không?
3. Tôi có trung thực với chính mình?
4. Điều này có phù hợp với cái mà tôi đang có?
5. Tôi có đang cống hiến cho thế giới này?

• Tóm gọn thành ba câu sau trên nền tảng NHÂN - DUYÊN - QUẢ

1. Cái gì cốt lõi vận hành dưới điều này?
2. Điều này có mang lại bình an cho mọi người?
3. Nhân bản điều này thì chuyện gì xảy ra?

• Tìm kiếm sự chọn vẹn:

1. Nhận thấy nỗi đau và sự trống rỗng           
2. Quay về chính mình, kết nối thiên nhiên, con người.

• Lương bổng và đãi ngộ

1. Không nhất thiết phải phức tạp
2. Đung đưa củ cà rốt trước mặt là sỉ nhục theo quan điểm của xanh ngọc
3. Tăng lương do Nhân viên đề xuất, dùng quy trình ra quyết định, 1 năm 1 lần. Chúng ta sẽ trưởng thành hơn do cách này
4. Lương, thưởng cao hơn trước nhờ chế độ chia lợi nhuận của công ty

• Quản lý năng suất làm việc Hệ thống tự nhiên

1. Khi không có quản lý nhóm, rất nhiều hệ thống tự nhiên, lành mạnh hình thành
2. Mỗi cá nhân sẽ có cơ hội phát triển tốt nhất khả năng của mình. Thoải mái sáng tạo, đóng góp, nâng tầm, cho thấy chuyên môn giỏi…
3. Nếu một người yếu ở gần người giỏi thì họ sẽ cộng sinh, hỗ trợ nhau phát triển chứ không phải cạnh tranh
   
   

II. ĐẶC ĐIỂM THẾ GIỚI QUAN MÀU XANH NGỌC 

     CÓ 3 BƯỚC ĐỘT PHÁ

TỰ QUẢN

SỰ TRỌN VẸN

MỤC TIÊU CẤP TIẾN

1.TỰ QUẢN

"Tự quản lý bản thân, Phân chia quyền hành, Dùng trí tuệ tập thể"

•      KHÔNG AI LÀ SẾP CỦA AI

1.      Không mô hình kim tự tháp, không quản lý
2.      Không thử bậc, không sếp

•      HỆ THỐNG THỨ BẬC KHÔNG GIẢI QUYẾT ĐƯỢC SỰ PHỨC TẠP

1.     CEO, cấp cao kiệt sức, mọi người quyết định, báo cáo đều đẩy lên trên, nếu không giải quyết, công ty sẽ ngưng trệ
2.      CEO, cấp cao không đủ thời gian để tìm hiểu vấn đề

        

Tế bào não không có ban quản lý

Bầy chim rất đông nhưng không va vào nhau

•      CẤU TRÚC TỔ CHỨC

1.      Cấu trúc phân quyền: trao quyền cho từng nhóm, từng cá nhân
2.     Người hướng dẫn và trụ sở: 40-50 nhóm trong 1 khu vực có 1 người hướng dẫn, người này không có quyền, chịu trách nhiệm gì với nhóm nhưng quan trọng ở chỗ Hướng dẫn, Giúp đỡ cho các nhóm

•      RA QUYẾT ĐỊNH

1.       Ai cũng có quyền quyết định về công việc, tài chính…
2.      Quyết định càng quan trọng, càng phải tham vấn nhiều người, lên kế hoạch, họp nhóm…
3.      Quyết định ảnh hưởng đến cả tổ chức, hỏi ý kiến toàn bộ mọi người, đưa ra lý luận cho đề xuất mới…
4.       Các quyết định có chất lượng cao hơn, như chia sẻ đầu ngày…

          QUI TRÌNH THAM VẤN:

2. SỰ TRỌN VẸN

"Dám bỏ đi chiếc mặt nạ để thực sự là chính mình! 

Có VẤN ĐỀ gì xảy ra nơi công sở"

•       Ai cũng đeo chiếc mặt nạ của sự chuyên nghiệp
•       Tâm lo sợ, che đậy bị người khác đánh giá, phán xét vì quần áo không giống ai, tâm trạng bất ổn…đủ thứ lo sợ.
•       Sợ bị người khác chê cười khi mình có điềm ý trong công việc, kinh nghiệm
•       Che giấu bản ngã nên mặc đồng phục, đeo mặt nạ, kiềm chế bản thân
•       Các tổ chức hay dạy “LÀ CHÍNH MÌNH” nếu hiểu không rõ sẽ phát triển cái tôi, chứ không phải trung thực.
•       Nói lên suy nghĩ và cảm nhận thật khiến ta cảm thấy không an toàn.
•       Thậm chí chung ta kìm nén tiếng nói thánh thiện bên trong mình, không cho mình quay về với chính mình trong sáng, thánh thiện

Muốn trọn vẹn không hề khó, hãy thực hiện các phương pháp sau:

•       KHÔNG GIAN AN TOÀN

1.       Lý tưởng sâu sắc nhất là: vượt qua sợ hãi, hướng đến sự trọn vẹn trong bản thân và thế giới.
2.       Tạo môi trường an toàn tiềm năng, hoài nghi sâu sắc

•       LUẬT LỆ CƠ BẢN

      Trao đổi tập thể, lên quy định những hành vi được và không được phép để giữ cho nhau.

•       KHÔNG GIAN SUY NGẪM

1.       Tập thiền, yoga, tản bộ trong không gian thiên nhiên
2.       Không gian yên tĩnh, tự suy ngẫm, chiêm nghiệm bản thân, tập thể
3.       Kết nối sâu sắc, nhìn về 1 hướng giá trị sâu sắc
4.       Kể chuyện về cuộc đời, ước mơ, nguyện vọng…của mình

3. MỤC TIÊU CẤP TIẾN

"Là người đứng đầu tổ chức bạn có can đảm bắt tay tái cơ cấu tổ chức, tạo một làn gió mới cho doanh nghiệp của mình"

•      Thế giới quan màu xanh ngọc nơi mỗi cá nhân thể hiện mình, tìm kiếm sự trọn vẹn, thuần hóa cái tôi và lắng nghe tiếng nói nội tâm nhiều hơn
•       Các tổ chức màu xanh ngọc được xem là có sự sống và có khả năng định vị cho chính nó
•       Thay vì cố gắng dự đoán và kiểm soát tương lai, các thành viên trong tổ chức đều được mời gọi để lắng nghe và hiểu được xu hướng tự nhiên mà tổ chức đang hướng đến màu xanh ngọc “cấp tiến”

        

III. CÁNH ĐỂ LÀM THẾ GIỚI QUAN MÀU XANH NGỌC

    Nghe thì có vẻ hay rồi đó, vậy làm sao để xây dựng một team xanh ngọc đây. Tái tạo tổ chức là một cuốn sách bao gồm cả lý thuyết và thực chiến

          CÓ NHIỀU CÁCH ĐỂ BẮT ĐẦU

•        Thấm nhuần quan điểm xanh ngọc: Theo gợi ý của tác giả, điều kiện tiên quyết đầu tiên là Ban lãnh đạo cấp cao phải thấm nhuần quan điểm xanh ngọc – một hệ thống tự quản lý, tự vận hành và được điều chỉnh theo quy trình tham vấn, lắng nghe cẩn thận, cảm biến và phản ứng.
•        Loại bỏ sự kiểm soát: Khi mọi thứ đang vận hành một cách trơn tru thì không vấn đề gì, nhưng khi gặp trục trặc rất nhỏ là người ta lại có mong muốn quay về cơ chế kiểm soát ngay.
•        Kiểm tra tính sở hữu: Tính sở hữu sẽ làm cho bạn trở lên rối trí và làm cho nhân viên sẽ không còn cảm tình với tổ chức, hãy làm cho họ cảm thấy mình cũng sở hữu tổ chức này.
•       Đi theo dòng chảy năng lượng: Hãy bắt đầu với trạng thái năng lượng của các nhân viên bằng 3 câu hỏi quan trọng sau:

1.         Sự thay đổi nào sẽ sinh ra nhiều năng lượng nhất?
2.         Năng lượng đang bị tắc nghẽn hay đang chờ được giải phóng hiện đang nằm ở đâu?
3.         Hãy bắt đầu ở nơi mà có nhiều năng lượng tích cực nhất

        

        KHÔNG CÓ SẾP THÌ CEO SẼ LÀM GÌ

        Vai trò của CEO bây giờ không còn là sếp nữa, mà người này sẽ trở thành:

•         Gương mặt đại diện của tổ chức đối với thế giới bên ngoài
•         Trở thành một cảm biến chính để hướng tổ chức đến nơi mà nó cần đến
•         Là người canh giữ mô hình vận hành xanh ngọc
•         Là người làm gương chứ không phải là người chỉ ra lệnh
•         Là một đồng nghiệp chứ không phải là sếp

    

    Lời kết

              Mô hình xanh ngọc tự quản lý, tự vận hành nhằm đem đến những thay đổi mang tính đột phá về cách thức chúng ta ra quyết định trong tập thể, cách phân bổ nguồn nhân lực, cách đánh giá và đãi ngộ, với mục đích là giải phóng nhiều năng lượng tích cực nhất có thể.
        Người quản lý giờ đây không cần phải kiểm soát nhân viên bằng nỗi sợ, mà chỉ cần bồi đắp sự gắn kết với họ theo nhiều cách ý nghĩa hơn.
        Suy cho cùng, hầu hết chúng ta đều mong muốn làm việc trong mô hình thuận tự nhiên, muốn tham gia vào một cộng đồng mà ở đó mình có thể bộc lộ con người thật của mình, cống hiến cho một điều gì đó có ý nghĩa lớn lao hơn trong cuộc sống này.
      Mô hình xanh ngọc chính là sự lựa chọn như thế, nếu bạn không xây dựng tổ chức, nhưng có mong muốn vận hành phòng ban và làm việc nhóm hiệu quả hơn, đích thật đây cũng là cuốn sách dành cho bạn tự khám phá chính mình.